گزارشهای خبری و تحلیلی رسانه های غربی در باره پرونده هسته ای ایران گویای آن است كه برنامه تحریم بیمه ای نفت ایران به دلیل اختلاف نظر میان اعضای اتحادیه اروپا و همچنین نیاز مبرم آنان به نفت ایران قبل از آغاز با شكست مواجه شده است.

براساس توافق صورت گرفته قرار است تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران از اول ماه جولای (11 تیر ماه) با همكاری چند كشور و برخی شركتهای نفتی آغاز شود. با توجه به محدودیت های اتحادیه اروپا بر روی نفت ایران شركت های بیمه باید پوشش بیمه ای كشتی هایی كه محموله های نفت خام ایران را حمل می كنند و یا كشتی های مصرف كننده سوخت ایران را باطل كنند، اما 50 روز مانده به اجرای این تصمیم، وزارت خارجه انگلیس در بیانیه ای اعلام كرد كه دولت انگلیس اعلام كرد در حال مذاكره با سایر اعضای اتحادیه اروپاست تا محدودیت تحریم بیمه ای ایران را كه قرار است از اول جولای 2012 اجرایی شود، به تعویق بیندازد.

تجربه نشان داده با توجه به نقش و جایگاه ایران در عرصه مبادلات دریایی فراورده های نفتی، تحریم نفتی ایران برای هیچ یك از دولت های غربی كه اتفاقا منافع زیادی هم در این زمینه دارند، سودی ندارد. در صورت اجرای تحریم نفتی ایران، اغلب كشورها با كمبود شدید در تامین سوخت كشتی ها و همچنین مبادله سوخت و گازوئیل و مازوت، نفت خام و غیره روبرو خواهند شد. موضوعی كه خبرگزاری رویترز آن را 'شكاف در تصمیمات اتحادیه اروپا' تعبیر كرده كه 'باعث بازنگری در توافقات صورت گرفته شد و احتمال معافیت بیشتر درمورد تحریم‌های ایران وجود دارد'.

طبق اعلام بانك 'باركلیز كپیتال' (بانك سرمایه گذاری بریتانیائی كه در تمام بازارهای مهم جهان حضور دارد) نفت ایران 'منبع اصلی سوخت كشتی ها' شناخته می شود.

در این راستا بیانیه وزارت خارجه انگلیس مبنی بر تعویق برنامه تحریم نفتی ایران در رسانه های خارجی بازتاب گسترده ای داشته است.

عمده ترین تحلیل های رسانه ای بر دو موضوع عقب نشینی غرب از تشدید تحریم های ایران و همچنین نگرانی از افزایش شدید قیمت نفت تحت تاثیر اجرای این طرح استوار شده است.

صندوق بین المللی پول در گزارش اخیر خود هشدار داد كه هرگونه تنشی در مناسبات بین الملل قیمت نفت خام را به دو برابر میزان كنونی می رساند.

روزنامه نیویورك تایمز نوشت: وزرات خارجه انگلیس در بیانیه ای اعلام كرد 'به رهیافتی دو سویه شامل تعامل و فشار فزاینده در قبال ایران پایبند است. در ادامه این بیانیه آمده است: اتحادیه اروپا در حال مرور و بررسی ابعاد مربوط به تحریم بیمه ای ایران است تا در عین این كه فشارها بر این كشور به حداكثر برسد از هرگونه اثر نامطلوب اجتناب شود. ما در حال مذاكره با سایر اعضای اتحادیه اروپا در این خصوص هستیم'. ظاهرا انگلیس نیز رویكرد لفاظی و عقب نشینی را به طور توامان درپیش گرفته است.

تحلیلگران بر این باورند كه كشورهای غربی قادر به پیش بینی اثرات جانبی زیان آور و غیرمنتظره تحریم بیمه ای نفت ایران برای اقتصاد اروپا نیستند، زیرا براساس وضعیت موجود 90 درصد حمل و نقل دریایی نفت در جهان تحت پوشش بیمه شركت های اروپایی قرار دارد و ایران به عنوان دومین تولیدكننده بزرگ نفت اوپك، بخش عمده ای از صادرات روزانه 2.2 میلیون بشكه ای نفت خود را به كشورهای آسیایی و مشتریان اروپایی صادر می كند.

در صورت اجرای تحریم های اتحادیه اروپا، شركتهای بیمه كننده اروپایی، از بیمه هر نوع كشتی كه نفت ایران را در هر جای جهان حمل می كند، منع می شوند و این موضوع می تواند تاثیر منفی عمده ای بر فعالان صنعت بیمه برجای گذارد.

به ادعای خبرگزاری رویترز 'حدود 90 درصد پوشش های بیمه ای، از سوی شركت های بیمه غربی تامین می شود'.

' گروه بین‌المللی كلوپ‌های جبران و حفاظت' متشكل از 13 شركت بیمه ای

است كه حدود 90 درصد از بیمه گذاری فرآورده های نفتی و نفتكش ها را برعهده دارند. اغلب این شركتها در لندن و تعداد كمی از آنها هم در آمریكا مستقر هستند. نكته قابل توجه در این موضوع این است كه انگلیس كه مركز بزرگترین شركت های بیمه گذار دریایی و كشتیرانی است، در پاییز سال 1390 خود پیشنهاد طرح تحریم بیمه نفتی و بانكی ایران را مطرح كرده و وزیران خارجه اتحادیه اروپا در سوم بهمن سال گذشته قانون تحریم دو جانبه ایران را تصویب كردند و اكنون نیز خواستار تعوق افتادن این مساله برای مدت شش ماه آینده یعنی آغاز سال 2013 است.

چارچوب زمانی این طرح پیشنهادی طوری تنظیم شد كه یك مهلت شش‌ماهه برای پایان دادن به قراردادهای موجود شركت‌های نفتی اروپایی با ایران درنظر گرفته شد.

خبرگزاری رویترز در گزارشی دلیل بازه زمانی این مهلت را جلب رضایت اعضا كه نگران تاثیر منفی تحریم خرید نفت ایران بر اقتصاد كشورشان بوده، ارزیابی اعلام كرد. 'براساس این طرح، شركت‌های نفتی طرف قرارداد ایران تا آخر ماه ژوئن 2012 فرصت دارند تا قراردادهای موجود خود را با ایران به پایان برسانند و از اول ژوئیه حق وارد كردن نفت از ایران را نخواهند داشت'.

در این رابطه روزنامه نیویورك تایمز نوشته است: 'احتمالا انگلیس در نشست آتی وزرای خارجه اتحادیه اروپا كه قرار است امروز (دوشنبه) برگزار شود خواستار به تعویق افتادن چنین تحریمی برای شش ماه شود'.

خبرگزاری رویترز به نقل از یك منبع دیپلماتیك انگلیسی نوشت: 'انگلیس اتحادیه اروپا را تحت فشار خواهد گذاشت تا ممنوعیت بیمه موسوم به بیمه جبران و حفاظت(p&i) را تا شش ماه به عقب بیندازد'. جالب اینكه سال گذشته انگلیس از بانیان تحریم های یكجانبه اتحادیه اروپا علیه ایران بود.

پیش بینی تحلیلگران از اجرای طرح بیمه نفتكش ها، بالا رفتن شدید قیمت نفت در جهان است. این موضوع با واكنش متقابل برخی كشورهای آسیایی مواجه شده است. به طوری كه منابع خبری اعلام كردند چین كه یكی از مشتریان اصلی نفت ایران محسوب می شود، حاضر است راه حل های جدیدی برای برون رفت از این تهدید ارایه دهد.

خبرگزاری رویترز به نقل از 'ژانگ شوگو' رییس اتحادیه كشتی داران چین نوشت: پكن در حال بررسی ارائه تضمین های دولتی برای كشتی های خود به منظور ادامه واردات نفت از ایران، پس از اجرای تحریم های جدید اتحادیه اروپا علیه ایران از ابتدای ماه جولای است.

تحریم های جدید اتحادیه اروپا شامل توقف صادرات نفت ایران به اروپا و همچنین ممنوعیت شركت های بیمه و بیمه مجدد اتحادیه اروپا از پوشش بیمه ای تانكرهای حامل نفت ایران در تمام نقاط جهان است'.

ژانگ افزود: 'ما توجه ویژه ای را به این مساله مصروف داشته ایم، كشور(چین) نیازمند نفت است و این وظیفه ماست كه نفت خام را(به كشورمان) حمل كنیم، اما ما نیازمند راه حلی از سوی دولت هستیم تا بتوانیم از پذیرش این ریسك پرهیز كنیم'.

این رسانه نوشت: 'هند و كره جنوبی، همانند چین در حال بررسی ارایه تضمین های دولتی به نفتكش های خود هستند'.

بررسی آمارهای كلان اقتصادی نشان می دهد كه تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران فاقد هرگونه اثرگذاری بوده و صادرات نفتی و غیرنفتی ایران در سال گذشته میلادی افزایش پیدا كرده است. در داخل نیز افزایش اشتغال و موفقیت در اجرای هدفمندی یارانه ها نشانه بی تاثیر بودن تحریم ها است.

پژوهش**1353**9123